Weer die NEN 3140 training

31

mrt

31

mrt

Volgens de Arbowet en het Arbobesluit is de werkgever primair verantwoordelijk voor een goed veiligheidsbeleid en de naleving hiervan. Voor de praktische invulling van deze wettelijke bepalingen ten aanzien van de bedrijfsvoering van elektrische installaties is er sinds januari 2011; NEN 3140. Inspectie SZW hanteert deze bepalingen voor een veilige bedrijfsvoering.

Arbobesluit

Vaak wordt gedacht dat de technische medewerkers verplicht een NEN 3140 training moeten volgen en dat vervolgens de organisatie is gevrijwaard tegen aansprakelijkheid. Dit is een onjuiste veronderstelling. Instrueren is namelijk maar een onderdeel van de bedrijfsvoering; een sluitstuk.

De implementatie van NEN 3140 binnen de organisatie omvat veel meer! Veiligheid begint bij een goede organisatie ofwel implementatie van de norm in het eigen bedrijf!
Arbobesluit

Volgens het Arbobesluit bepaling 3.5 moet elke medewerker die bij zijn werkzaamheden te maken heeft of kan hebben met gevaren van elektriciteit, specifiek voor die werkzaamheden zijn geïnstrueerd en bevoegd worden gesteld. NEN 3140 is de norm waarin praktisch staat beschreven hoe dit in de praktijk vorm moet krijgen.

Binnen de organisatie dient vast te liggen welke taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden medewerkers hebben bij werkzaamheden met elektriciteitsrisico’s. Een beproefde methode is dit te organiseren door het opzetten van een aanwijsbeleid volgens NEN 3140. Elke medewerker die te maken heeft met de gevaren van elektriciteit ontvangt van de werkgever dan een zogenaamde “aanwijzing”.

Aanwijsdocument

In het aanwijsdocument (conform bijlage D NEN 3140) staat minimaal beschreven:

De naam, geboorte datum en de functie van de persoon.
De aanwijsnaam: VOP, VP, PL, WV of IV.
Een ingangs- en evt. de einddatum.
Aan welke installaties- of delen van installaties de medewerker mag werken.
Welke werkzaamheden (elektrotechnische, -niet elektrotechnische, -bedieningswerkzaamheden) door de medewerker (kunnen) mogen worden verricht.
Welke ruimte(n) of werkomgeving de werkzaamheden mogen worden verricht.
Een overzicht van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de medewerker.
Overzicht van de te gebruiken gereedschappen, hulpmiddelen, meetapparatuur, PBM’s etc voor zijn werkzaamheden.
Plaats en datum van de aanwijzing
Handtekening van degene die aanwijst en wordt aangewezen.

Verschillende aanwijzingen

In NEN 3140 worden vier titels, ook wel niveaus, van aanwijzingen beschreven:

Voldoende Onderrichte Persoon (VOP)
Een medewerker die voldoende is geïnstrueerd voor specifieke eenvoudige elektrotechnische en niet elektrotechnische werkzaamheden en het gebruik van elektrische arbeidsmiddelen waardoor hij in staat is de gevaren van elektriciteit te onderkennen en te voorkomen. Denk hierbij aan huismeesters of conciërges, heftruckchauffeurs (accu verwisselen), operators (resetten thermische beveiligingen, vervangen van smeltpatronen, schakelhandelingen, omgaan met arbeidsmiddelen in vochtige en nauwe geleidende ruimten e.d.)

Vakbekwaam Persoon (VP) Persoon
Een medewerker met een relevante opleiding of ervaring om zelfstandig (bepaalde specifieke) werkzaamheden met een elektriciteitsrisico te verrichten. Denk hierbij aan servicemonteurs, TD-medewerkers e.d.

Werkverantwoordelijke (WV)
Deze persoon is aangewezen als direct verantwoordelijke voor de veiligheid bij werkzaamheden met een elektriciteitsgevaar. Deze persoon heeft als taak alles te regelen zodat medewerkers veilig kunnen werken aan, met of nabij elektrische installaties en hiervan ook de naleving vaststellen.

Installatieverantwoordelijke (IV)
Elke elektrische installatie en alle elektrische arbeidsmiddelen moeten worden beheerd door een daartoe aangewezen Installatieverantwoordelijke. Daarnaast is de Installatieverantwoordelijke belast met het beheer van de installaties. Taken zijn bijvoorbeeld onderhoud, inspectie en toezicht op de installatie.

Trainingen

Nu je bovenstaande gelezen hebt snap je dat een NEN 3140 training gebaseerd moet zijn op de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zoals deze zijn beschreven in de aanwijzing. De training moet aansluiten bij de werkzaamheden die de medewerkers verrichten en bij de organisatie. Het bedrijf bepaalt immers hoe verantwoordelijkheden en bevoegdheden worden toegekend en bepaalt welke hulpmiddelen worden aangeschaft. Een "standaard" NEN 3140 training voldoet in de meeste gevallen dus niet voor de aanwijzing(en) van jouw bedrijf.

'De goede NEN 3140 training is dus zeker niet saai, is duidelijk herkenbaar,
gaat over jouw werkzaamheden binnen jouw bedrijf en sluit aan bij de organisatie.'

Maar dan... Hoe begin je?

Om een aanwijzing te kunnen maken, moet er wel een NEN 3140 beleid binnen een onderneming zijn. Duidelijk moet immers zijn wie, welke werkzaamheden met E-risico’s mag en veilig kan verrichten. Ook moet duidelijk zijn wie verantwoordelijk is als leidinggevende en als verantwoordelijke voor elektrische installaties en elektrische arbeidsmiddelen.

SBK Opleidingen begeleidt veel bedrijven bij het implementeren van NEN 3140 waardoor aan de verplichtingen wordt voldaan. Dit gebeurt in fasen:

Stap 1 Inventarisatie van werkzaamheden / procedures met E-risico’s / De NEN 3140 scan
Op basis van gesprekken met leidinggevenden en medewerkers wordt de huidige status van de bedrijfsvoering onderzocht. Zo wordt het volgende overzicht opgesteld:

Welke medewerkers, welke werkzaamheden met E-risico’s worden verricht en in welke omgeving.
Welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn reeds vastgelegd. Kortom hoe zijn de zaken nu in het licht van de NEN 3140 regelgeving georganiseerd?

Op basis van NEN 3140 gaan we vervolgens een conceptmatrix opstellen waarbij medewerkers worden gegroepeerd in WV, IV, VP en VOP -ers met bepaalde bevoegdheden. Duidelijk wordt dan ook welke persoon welke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden krijgt. Uit de matrix kan ook worden opgemaakt welke hulpmiddelen nodig zijn voor welke medewerker en welke instructie(s) de medewerker periodiek moet krijgen. Ook een eventueel kennishiaat is hieruit op te maken.

Stap 2 Beleid opstellen
De conceptmatrix wordt besproken en vaak moeten er dan beleidsmatig nog zaken worden besloten die nu nog niet zijn geregeld. Bijvoorbeeld de vraag wie de installatieverantwoordelijke wordt en voor welke (delen van) installaties of, wie aangewezen wordt als werkverantwoordelijke en welke taken daarbij horen? Verder kun je denken aan vragen als:

Welke taken mag een medewerker wel verrichten en welke niet?
Welke hulpmiddelen, gereedschappen, beschermingsmiddelen hebben we al en wat moet worden aangeschaft?
Wie gaat bepalen welke hulpmiddelen “passend en veilig zijn”, en
Hoe hou je die middelen veilig?
Wie gaat de periodieke controle elektrische arbeidsmiddelen organiseren en uitvoeren?
De elektrische installaties: wie gaat die beheren; intern of extern?
Hoe vaak een inspectie voor een installatie(onderdeel)?
Wie beheert tekeningen, schema’s rapporten hoe wordt dit georganiseerd?

Kortom voldoende stof om over na te denken en er vervolgens beleid op te maken.

Stap 3 Instrueren van medewerkers
De werkverantwoordelijke is o.a. verantwoordelijk voor het instructiebeleid. Medewerkers dienen periodiek te worden geïnstrueerd over de specifieke elektrische risico’s in de werkomgeving. Op basis van de inhoud van de matrix kan een pakket werkprocedures worden ontwikkeld of worden NEN 3140 thema’s benoemd.

De praktische training, gericht op de taken waarvoor medewerkers bevoegd worden gesteld vormen “de cursus NEN 3140 gericht op de doelgroep”. Wanneer de zaken nu beleidsmatig georganiseerd en voorbereid zijn, kan er een wezenlijke slag in veilig werken worden gemaakt. Dat is een goede zaak voor elke onderneming!